Koffie kan beschermen tegen Alzheimer

De meeste gezondheidsbevorderende eigenschappen van koffie worden toegeschreven aan de cafeïne, dat onder andere over anti-oxidant eigenschappen beschikt. Uit een onderzoek van de University of South Florida blijkt echter dat een ander, nog onbekend bestanddeel van koffie, dat samenwerkt met cafeïne, verantwoordelijk is voor andere specifiek beschermende effecten tegen Alzheimer.

In het onderzoek kregen gezonde muizen en muizen met Alzheimer filterkoffie, cafeïnevrije filterkoffie of alleen cafeïne. Bij de zieke en gezonde muizen die filterkoffie hadden gekregen werden sterk verhoogde bloedwaarden van een groeifactor genaamd GCSF (Granulocyte Colony Stimulating Factor) gevonden. Bij Alzheimerpatiënten zijn de GSCF-waarden juist sterk verlaagd. In de groepen die cafeïnevrije koffie of alleen cafeïne hadden gekregen werd deze verhoging niet gezien.

GCSF bevordert onder andere de aanmaak van stamcellen door het beenmerg en de afgifte daarvan in het bloed. Volgens de onderzoekers verbetert GSCF de geheugenfunctie bij muizen met Alzheimer doordat het ervoor zorgt dat stamcellen in de hersenen terechtkomen en daar bèta-amyloïd plaques verwijderen (dit zijn samenklonteringen van abnormale afbraakproducten van het eiwit APP die worden beschouwd als de oorzaak van het ontstaan van de ziekte van Alzheimer). Bovendien zou GSCF nieuwe verbindingen tussen hersencellen maken en de aanmaak van nieuwe neuronen bevorderen. Aangezien geïsoleerde cafeïne en cafeïnevrije koffie geen stijging van de bloedwaarden van GSCF lieten zien, vermoeden de onderzoekers een synergistische werking tussen cafeïne en een ander, nog niet geïdentificeerd bestanddeel van koffie. In het onderzoek werd uitsluitend filterkoffie gebruikt en daarom is het ook de vraag of bijvoorbeeld oploskoffie eenzelfde stijging van GSCF veroorzaakt.
In een eerder onderzoek hadden de wetenschappers van de University of South Florida al vastgesteld dat een matige koffieconsumptie van 4-5 kopjes per dag gedurende een langere periode de schade aan hersencellen en de geheugenfunctie kan verminderen bij muizen met Alzheimer. Volgens hen wordt de beste bescherming tegen Alzheimer bereikt door niet later dan op middelbare leeftijd (30-50 jaar) te starten met de koffieconsumptie. Maar ook starten op nog latere leeftijd kan nog bescherming bieden, zo blijkt uit hun onderzoeken.

Verder stellen de onderzoekers dat geen van de tot op heden beschikbare therapieën voor Alzheimer evenveel gunstige effecten hebben als koffie. Ook zijn er volgens hen nog geen medicijnen ontwikkeld die de onderliggende ziekteprocessen bij Alzheimer kunnen behandelen. “Naast koffie lijken ook twee andere leefstijlfactoren –fysieke en cognitieve activiteit– het risico op dementie te verminderen. Een combinatie van regelmatige fysieke en mentale training en een matige koffieconsumptie zou daarom een uitstekende, veelzijdige aanpak zijn om het risico op Alzheimer te verkleinen of het verloop van de ziekte te vertragen”, aldus Gary Arendash, een van de wetenschappers die het onderzoek hebben uitgevoerd.

Cao C et al: Caffeine Synergizes with Another Coffee Component to Increase Plasma GCSF: Linkage to Cognitive Benefits in Alzheimer’s Mice; J. Alzheimers Dis., maart 2011. (Bron: side SOE)