Het is al langer bekend dat anti-oxidanten het lichaam kunnen beschermen tegen oxidatieve schade ten gevolge van lichamelijk inspanning. Vaak zijn hoge doseringen nodig voor een meetbaar effect.

Waterkers blijkt ook een grote anti-oxidatieve capaciteit te hebben. Verschillende componenten uit waterkers, waaronder bèta-caroteen en alfa-tocoferol, kunnen mogelijk bescherming bieden tegen de door lichamelijke inspanning veroorzaakte oxidatieve stress. Bij grote lichamelijke inspanning is er schade waarneembaar in het DNA en is er een verhoogde lipide peroxidatie.

In de betreffende studie, deze maand gepubliceerd in het ‘British Journal of Nutrition’, werd onderzocht of acute suppletie met waterkers (consumptie 2 uur voor inspanning) en chronische suppletie (gedurende 8 weken) de door inspanning veroorzaakte oxidatieve stress kan verminderen. Tien mannen met een gemiddelde leeftijd van 23 jaar en een gemiddeld gewicht van 74 kg kregen gedurende 8 weken een waterkerssupplement. De volgende 8 weken kregen de mannen geen supplement en werden de controlemetingen uitgevoerd. Vervolgens gingen de mannen over op de acute suppletiefase waarbij zij 2 uur voor inspanning een waterkerssupplement kregen. Ook hierbij werden de resultaten vergeleken met controlemetingen waarbij geen suppletie werd gegeven.

Op verschillende momenten tijdens de studie werd bloed afgenomen om de oxidatieve schade te kunnen meten. De meetmomenten waren voorafgaand aan de studie, voorafgaand aan de inspanning en tijdens de inspanning. De lichamelijke inspanning bestond uit een in intensiteit oplopende inspanningstest waarbij de proefpersonen door moesten gaan totdat zij aangaven ‘uitgeput’ te zijn. Deze test werd uitgevoerd na zowel de chronische als de acute en de controlefase. In het bloed werd gemeten in hoeverre er sprake was van een verhoging van DNA-schade en lipide peroxidatie ten gevolge van de inspanning. Bij de groepen met acute en chronische suppletie werd er, na de inspanningstest, significant minder DNA-schade aangetoond en was er minder stapeling van waterstofperoxide en lipide peroxidatie in vergelijking met de controlegroep. Tevens werd er in de acute en chronische suppletiegroepen een duidelijke toename geconstateerd van de belangrijkste vetoplosbare anti-oxidanten (alfa-tocoferol, gamma-tocofereol en xanthofyl).

Deze resultaten suggereren dat korte- en langetermijn waterkerssuppletie potentiële anti-oxidatieve stress en schade (DNA-schade en lipide peroxidatie) na uitputtende training kan verminderen. Verder onderzoek is echter nodig om de resultaten te bevestigen.

Fogarty MC et al: Acute and chronic watercress supplementation attenuates exercise-induced peripheral mononuclear cell DNA damage and lipid peroxidation; British Journal of Nutrition, FirstView Article: 1-9, 5 april 2012 [Epub ahead of print]. PMID 22475430. (Bron: side SOE).

Door verschillende wetenschappelijke onderzoeken wordt al enkele jaren met veelbelovende uitkomsten verondersteld dat alfa-liponzuur een gunstige invloed kan uitoefenen bij type II-diabetes. Alfa-liponzuur kan de opname van glucose in de cellen bevorderen, waardoor een hyperglycemie kan worden bestreden. Tevens heeft alfa-liponzuur gunstige effecten op eventuele complicaties, zoals neuropathie.

In dit nieuwe onderzoek door wetenschappers van de Shiraz University of Medical Science (Iran) werden 57 Iraanse patiënten met type II-diabetes ingedeeld in twee groepen: de ene helft ontving dagelijks 300 mg alfa-liponzuur, de andere helft kreeg een placebo. De groepen werden gedurende acht weken gevolgd en getest op nuchter bloedglucose, bloedglucose twee uur na de maaltijd, insulineresistentie en mate van oxidatieve stress.

De resultaten lieten een significante daling zien in het nuchter bloedglucose en in het bloedglucose twee uur na de maaltijd in de groep met alfa-liponzuur ten opzichte van de placebogroep. Bij de patiënten in de groep gesuppleerd met alfa-liponzuur was tevens sprake van significant minder insulineresistentie. Ook de mate van oxidatieve stress was in deze groep significant lager dan in de placebogroep.

Alfa-liponzuur is een zwavelhoudend vetzuur dat in de natuur en de voeding gebonden aan lysine voorkomt in eiwitten, echter in geringe hoeveelheden. Broccoli en spinazie zijn voorbeelden van groenten die rijk zijn aan alfa-liponzuur. Ook kan alfa-liponzuur in het lichaam (in de mitochondriën) worden gevormd, waar het functioneert als cofactor in het energiemetabolisme en als breedspectrum anti-oxidant. Alfa-liponzuur zorgt tevens voor een toename van glutathion in het lichaam. Glutathion behoort tot de krachtigste anti-oxidanten en beschermt verschillende eiwitten en membraanlipiden tegen oxidatie door vrije radicalen. Dankzij deze veelzijdige anti-oxidatieve werking in het lichaam is alfa-liponzuur bijzonder waardevol bij diabetes. Bij diabetes wordt een verhoogde oxidatieve stress waargenomen die wordt veroorzaakt door een hoge productie van vrije radicalen en een verminderde anti-oxidatieve afweer. Verhoogde oxidatieve stress verergert bij diabetes de ziekte en kan complicaties, zoals neuropathie en hart- en vaatziekten, veroorzaken. Sterke anti-oxidanten, zoals alfa-liponzuur en glutathion, kunnen dus zeer gunstig uitpakken bij diabetes.

Ansar H, Mazloom Z et al: Effect of alpha-lipoic acid on blood glucose, insulin resistance, and glutathione peroxidase of type 2 diabetic patients; Saudi Med J 32(6):584-588, 2011 (Bron: side SOE).

Bessen bevatten veel flavonoïden, met name anthocyanidinen. Flavonoïden lijken de cognitieve functie te kunnen ondersteunen. Tijdens de bekende Nurses’ Health Studie, opgezet in 1976 in de Verenigde Staten, is door de deelnemers vanaf 1980 elke vier jaar een voedselfrequentielijst ingevuld. Voor een nieuwe analyse onder dit cohort werden de gegevens gebruikt van metingen van de cognitieve functies die gedurende de periode 1995-2001 op drie verschillende momenten en met een tussentijd van telkens twee jaar waren geregistreerd. De steekproef uit het cohort telde ruim 16.000 vrouwen van 70 jaar of ouder. Van deze steekproef werd de gemiddelde, langetermijninname van bessen en flavonoïden vergeleken met de mate van cognitieve achteruitgang. Om een goed beeld te krijgen van de voedselinname is de gemiddelde inname vanaf 1980 tot de eerste cognitieve meting (in 1995) bepaald.

Uit de studie bleek dat een hogere inname van blauwe bessen en aardbeien geassocieerd was met een langzamer verloop van de cognitieve achteruitgang, ook na de statistische analyse waarin gecorrigeerd was voor verschillende potentiële verstorende factoren. De gevonden verschillen waren gelijk aan de verschillen die werden gevonden bij een leeftijdsverschil van 1,5-2,5 jaar. Dit indiceert dat een hoge inname van bessen de cognitieve achteruitgang tot 2,5 jaar kan vertragen. Hetzelfde effect werd gevonden bij de hoogste inname van anthocyanidinen en totaal flavonoïden. Dit suggereert dat het met name deze bioflavonoïden zijn die voor het effect zorgen.

Devore EE et al: Dietary intakes of berries and flavonoids in relation to cognitive decline; Ann Neurol. 26 april 2012, doi 10.1002/ana.23594 [Epub adhead of print]. PMID 22535616. (Bron: side SOE)

Al eerder is aangetoond dat de kans op overgevoeligheden en allergieën bij het kind kleiner is als de moeder tijdens de zwangerschap visolie gebruikt. Of dit ook geldt voor postnatale suppletie bij baby’s is in het Australische dubbelblind placebogecontroleerde onderzoek bestudeerd. De resultaten van de studie zijn deze maand gepubliceerd in het Britse tijdschrift 'Clinical and experimental allergy'.

In deze studie kregen 420 baby’s met een hoog risico op allergieën vanaf de geboorte tot de leeftijd van 6 maanden een visolie-supplement dat 280 mg DHA en 110 mg EPA bevatte. De controlegroep kreeg gedurende dezelfde periode een placebo. Op de leeftijd van 6 maanden werd het bloed van de baby’s onderzocht op het vetzuurgehalte, geïnduceerde cytokinerespons, T-cellen en de expressie van HLA-DR op monocyten. Dit laatste wordt gebruikt als maat voor de immuunreactie. Op de leeftijd van 6 maanden en 1 jaar werd beoordeeld of de kinderen een allergie hadden ontwikkeld.

De EPA- en DHA-niveaus waren significant hoger in de groep die visolie kreeg. Het arachidonzuurniveau in rode bloedcellen was in deze groep lager. De kinderen in de visolie-groep hadden significant lagere IL-13 reacties op huisstofmijt en hogere IFNγ- en TNF-responsen op fytohemagglutinine, een niet-specifieke activator van lymfocyten die veel gebruikt wordt bij de bepaling van immuunreacties. De kinderen met relatief hoge DHA-waarden hadden een significant lagere Th2-respons op allergenen.

Geconcludeerd kan worden dat postnatale visolie-suppletie de omega-3 vetzuurniveaus bij pasgeborenen verhoogt. Daarnaast kan deze suppletie geassocieerd worden met lagere allergeenspecifieke Th2-responsen, hetgeen het risico op het ontwikkelen van allergieën verlaagt.

D'Vaz N et al: Fish oil supplementation in early infancy modulates developing infant immune responses; Clin Exp Allergy 42(8):1206-1216, 2012. PMID 22805468. (Bron: side SOE)

Een lage dosering omega 3-vetzuren kan depressieve klachten bij ouderen verminderen.

De studie werd uitgevoerd bij 66 vijfenzestigplussers. Ze hadden geen dementie, maar er was wel sprake van een milde depressie zoals bleek uit een score van 5 tot 11 punten op de Geriatrische Depressie Schaal-15 (GDS-15). De ouderen werden verdeeld in twee groepen. De personen in de suppletiegroep kregen gedurende een half jaar dagelijks 300 mg EPA en 300 mg DHA. De anderen kregen een placebo. Er was geen significant verschil in opleidingsniveau, gebruik van antidepressiva, alcohol, tabak, chronische ziektes, leeftijd, BMI, de concentratie C-reactief proteïne en het totaal cholesterolgehalte tussen beide groepen.

Na 6 maanden suppletie bleek het gebruik van visolie in vergelijking met de placebo te leiden tot een significante verbetering van de depressie. Hierbij werd gecorrigeerd voor het cholesterolgehalte, de BMI en een slecht functionerende schildklier. Ouderen met een milde depressie kunnen baat hebben bij het gebruik van visolie. In eerdere studies werd al een relatie gevonden tussen visolie en depressies.

Tajalizadekhoob Y, Sharifi F, [..], Azirnipour S. The effect of low-dose omega 3 fatty acids on the treatment of mild to moderate depression in the elderly: a double-blind, randomized, placebo-controlled study. Eur Arch Psychiatry Clin Neurosci 2011. (Bron: side Ortho).